EURO-TRANS 2016

Współczesne zagadnienia wzrostu i rozwoju transportu w świetle międzynarodowej konferencji Euro–Trans 2016 

 

W dniach 19 – 20 września 2016 r. odbyła się w Szczecinie XIII Międzynarodowa Konferencja Euro–Trans 2016 pt. „Transport. Wzrost i rozwój. Organizatorem konferencji był Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego, a współorganizatorem Katedra Transportu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W tym roku konferencja powiązana była z obchodami jubileuszu 70–lecia wyższego szkolnictwa ekonomicznego na Pomorzu Zachodnim oraz 110–lecia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Konferencja odbywała się pod patronatem honorowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Patronatu konferencji udzielił Komitet Transportu PAN oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP. Konferencja zyskała następujących partnerów: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Polskie Towarzystwo Logistyczne, Polskie Stowarzyszenie Telematyki Transportu oraz Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce.

W konferencji uczestniczyło 180 osób. Władze państwowe RP reprezentował sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Kazimierz Smoliński oraz Wojewoda Zachodniopomorski Krzysztof Kozłowski, Parlament Europejski – europoseł prof. dr hab. Bogusław Liberadzki. Przesłanie do uczestników konferencji skierowała (nagranie televideo) Komisarz UE ds. transportu Violeta Bulc, a przedstawicielem Komisji Europejskej na konferencji był Paweł Stelmaszczyk ( DG MOVE). Prezydium Komitetu Transportu PAN reprezentował prof. dr hab. inż. Stanisław Gucma, prezydium Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP – prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz. W konferencji uczestniczył JM rektor US prof. dr hab. Edward Włodarczyk, prorektor SGH prof. dr hab. Piotr Wachowiak oraz dziekan Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego prof. dr. hab. Juliusz Engelhardt.

Konferencja Euro-Trans 2016 zgromadziła naukowców reprezentujących 28 krajowych i zagranicznych ośrodków akademickich i instytutów naukowo-badawczych, w tym ponad 50 profesorów. Reprezentowane były następujące uczelnie: Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie, Akademia Morska w Gdyni, Akademia Morska w Szczecinie, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, Hochschule Osnabrueck, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu, Politechnika Krakowska, Politechnika Opolska, Politechnika Śląska, Politechnika Świętokrzyska, Politechnika Warszawska, Politechnika Wrocławska, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Uniwersitaet Bremen, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Technologiczno – Humanistyczny w Radomiu, Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy w Bydgoszczy, University of Defence Brno, University „St. Kliment Ochridski” Bitola, Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny. W konferencji uczestniczyli również przedstawiciele European Platform of Transport Sciences, Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie oraz  Instytutu Logistyki i Magazynowania w Poznaniu.

Na konferencji licznie reprezentowani byli  przedstawiciele władz samorządowych, zrzeszeń i izb gospodarczych, przedsiębiorstw transportowych, organizacji i instytucji działających na rzecz transportu oraz patroni medialni.

Na konferencję nadesłano 55 artykułów, które będą opublikowane w czasopiśmie Problemy Transportu i Logistyki (10 pkt).

Zgodnie ze zwyczajem konferencja przebiegała w formie dyskusji panelowych, w których uczestniczyło około 40 panelistów reprezentujących naukę, instytucje oraz praktykę gospodarczą. Odbyły się trzy sesje tematyczne:

  • Sesja 1. Myśl ekonomiczna transportu a praktyka gospodarcza (panel 1 i 2);
  • Sesja 2. Współczesne trendy rozwojowe transportu (panel 3 i 4);
  • Sesja 3. Korzyści i ograniczenia wzrostu i rozwoju transportu (panel 5 i 6).

Tematem dyskusji pierwszego panelu, prowadzonego przez prof. dr hab. Elżbietę Załogę (US) i prof. dr hab. Bogusława Liberadzkiego (SGH) był transport we współczesnej gospodarce – kierunki badań i rozwoju. Grono panelistów tworzyli: prof. Jan Burnewicz (UG), prof. Wojciech Paprocki (SGH), Paweł Stelmaszczyk (Komisja Europejska – Dyrekcja Generalna ds. Transportu i Mobilności) oraz prof. Jerzy Wronka. Na bazie priorytetów UE w zakresie badań nad transportem rozważano następujące zagadnienia:

  • czy badania naukowe w dziedzinie transportu odzwierciedlają realne problemy w sferze życia gospodarczego i społecznego?
  • jakie problemy badawcze transportu nie zostały rozwiązane? – priorytety badań.
  • czy nie zainicjować na szczeblu UE badań nad wpływem działań protekcyjnych państw narodowych na efektywność europejskiego systemu transportowego?
  • w jakim stopniu inteligentne systemy transportowe stanowią alternatywę dla inwestycji infrastrukturalnych i przyczynią się do zmniejszenia natężenia ruchu oraz kongestii?
  • czy przesłanki rozwoju transportu intermodalnego są nadal aktualne w kontekście zwiększania efektywności transportu i uznania preferencji użytkowników rynku?
  • jak osiągnąć zgodność interesów i oczekiwań instytucji zlecających badania naukowe oraz praktyki gospodarczej?

Panel drugi, prowadzony przez prof. dr hab. Elżbietę Marciszewską (SGH) oraz prof. dr hab. Wiesława Starowicza (PK)  poświęcony był efektom badań nad transportem.

Do grona panelistów należeli: dr Izabela Dembińska (US), prof. Piotr Niedzielski (US), prof. Jana Pieriegud (SGH), Marek Tarczyński (PISiL)  oraz Tadeusz Wilk (ZMPD),.  Dyskusja ogniskowała się wokół następujących problemów i pytań badawczych:

  • transport jest dyscypliną naukową w grupie nauk technicznych. Jaka jest rola nauk ekonomicznych w badaniach nad transportem?
  • czy nauki o transporcie  w swej ewolucji są w ścisłym związku z dynamiką i zakresem przeobrażeń społeczno-gospodarczej  materii, którą się zajmują?
  • czy dotychczasowe kanony wiedzy o transporcie, jej paradygmaty są wystarczające, czy przestają odpowiadać warunkom współczesnego funkcjonowania rynku transportowego i konkurencji?
  • czy potrzebne jest zasadnicze przewartościowanie dotychczasowej wiedzy i praktyki w sferze transportu? W jakim kierunku – w świetle Czwartej  Rewolucji przemysłowej i megatrendu cyfryzacji czy uberyzacji gospodarki?
  • system transportowy obejmuje trzy główne podsystemy: infrastruktura transportu, środki transportowe i procesy transportowe. Jaka jest specyfika oczekiwań praktyki w ramach poszczególnych podsystemów transportu?
  • praktykę w obszarze transportu stanowią przedsiębiorstwa transportowe oraz władza publiczna (samorząd wojewódzki, gminny, ministerstwo). Na ile różnią się oczekiwania przedsiębiorstw i władzy publicznej?
  • jak zmotywować praktykę do wspólnych badań nad transportem?
  • czy konferencje naukowe i naukowo-techniczne stanowią dobry instrument wzajemnego informowania nauki i praktyki o wzajemnych oczekiwaniach?

Panel trzeci, prowadzony przez prof. dr hab. Krystynę Wojewódzką – Król (UG) oraz prof. dr hab. Andrzeja Grzelakowskiego (AM Gdynia) podjął dyskusję nad zagadnieniami wyzwań rynkowych w ramach współczesnych trendów rozwojowych transportu. Grono panelistów tworzyli: prof. Verica Dancevska (Univerzitet „sw. Kliment Ochridski”), dr hab. Janusz Figura (UE Katowice), prof. Andrzej Letkiewicz (UG), dr hab. Maciej Matczak (AM Gdynia), prof. Dariusz Milewski (US), dr inż. Emilia Skupień (Polit. Wrocławska), Paweł Szynkaruk (PŻM), Jerzy Wójtowicz (C. Hartwig Szczecin). Dyskusja koncentrowała się wokół współczesnych tendencji rozwojowych w gospodarce globalnej w kontekście ich wpływu na funkcjonowanie rynków transportowych w Europie. Istotne stały się następujące pytania:

  • czy w warunkach narastających wyzwań ekologicznych, ekonomicznych i finansowych oraz regulacyjnych możliwe jest utrzymanie dotychczasowego modelu organizacji rynków transportowych i mechanizmu ich funkcjonowania- w tym cenowego bez pełnej internalizacji kosztów zewnętrznych?
  • jakie czynniki generować będą wzrost popytu na usługi transportowe i logistyczne w Polsce, w tym na nowe produkty o wysokiej wartości dodanej i jak ukształtuje się rozkład tego popytu w ujęciu gałęziowym?
  • czy strona podażowa poszczególnych rodzajów rynków transportowych jest/ będzie w stanie sprawnie i efektywnie realizować zgłoszone potrzeby przewozowe tak w segmencie transportu osób, jak i rzeczy?
  • jakie wystąpić mogą w tym zakresie w Polsce problemy w zaspokojeniu popytu i jakie powinny być sposoby ich rozwiązywania (inwestycyjne, cenowe, organizacyjne, inne)?

Dyskusja w panelu czwartym, którego moderatorami byli: prof. dr hab. Juliusz Engelhardt (US)  i  prof. dr hab. Krzysztof Szałucki (UG) skoncentrowała się na zagadnieniu wyzwań społecznych i politycznych wobec transportu. Do grona panelistów zaproszeni zostali: Andrzej Chańko (Przewozy Regionalne), prof. Barbara Pawłowska (UG), prof. Adam Przybyłowski (AM Gdynia), dr Dariusz Tłoczyński (UG), prof. Olgierd Wyszomirski (UG).

Dyskutowano o następujących problemach:

  • cele społeczne rozwoju Polski a polityka transportowa – dylematy;
  • sposoby weryfikacji wymogów społecznych wobec transportu;
  • inwestycje infrastrukturalne i inwestycje w potencjał przewozowy w ocenie społeczeństwa;
  • ryzyko strategiczne rozwoju transportu w opinii społecznej;
  • ustrój polityczny Polski w pryncypiach rozwoju transportu;
  • zakres protekcjonizmu państwowego i samorządowego wobec możliwości rozwoju transportu;
  • polityka liberalna wobec transportu – zasadność, możliwości i zakres.

Dyskusję panelu piątego  na temat wpływu transportu na europejską wartość dodaną prowadził prof. dr hab. Jan Burnewicz (UG). Uczestnikami panelu byli: dr Adam Hoszman (SGH), prof. Jacek Januszewski (AM Gdynia), prof. Mariusz Jedliński (US), dr Tomasz Kwarciński (US), dr Urszula Motowidlak (UŁ), dr Krzysztof Woś (Urząd Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie). Dyskusja koncentrowała się  wokół następujących problemów i pytań:

  • istota i doniosłość pojęcia „europejskiej wartości dodanej”.
  • elementy ilościowe i jakościowe „europejskiej wartości dodanej”.
  • przejawy współzależności między jakością europejskiego systemu transportowego i jakością systemu ekonomiczno-społecznego.
  • dlaczego dofinansowanie infrastruktury transportowej z funduszy europejskich tworzy większą wartość dodaną niż finansowanie czysto krajowe?
  • jaki charakter powinny mieć projekty realizowane w ramach planu inwestycji strategicznych dla Europy, żeby mogły generować Europejską wartość dodaną?
  • transportowa harmonia rynkowa jako wkład do europejskiej wartości dodanej.
  • wykorzystanie paliw alternatywnych do napędu środków transportu w różnych gałęziach, w tym w szczególności energii elektrycznej w transporcie miejskim – dylematy ekonomiczne.

Ostatni – panel szósty konferencji dotyczył zagrożeń funkcjonowania i rozwoju rynku wewnętrznego Unii Europejskiej . Moderatorami dyskusji byli: prof. dr hab. Piotr Niedzielski (US) i prof. dr hab. Wojciech Paprocki (SGH). Grono panelistów tworzyli: Jan Buczek (ZMPD), prof. Joanna Mężyk (UTH Radom), dr Andrzej Montwiłł (AM Szczecin), Tadeusz Wilk (ZMPD) oraz dr Michał Wolański (SGH),. Dyskusja koncentrowała się na następujących problemach i pytaniach badawczych:

  • wspólny rynek czy ochrona rynków narodowych?;
  • bezpieczeństwo świadczenia usług transportowych;
  • regulacje UE w obszarze transportu a kierunek zmian funkcjonowania UE (swobody przepływu);
  • ochrona środowiska i zielona energia a ograniczenia dla transportu w UE.

Konferencja zakończyła się podsumowaniem i wnioskami, które przedstawili prof. dr hab. Elżbieta Załoga i prof. dr hab. Bogusław Liberadzki.

Obradom naukowym Euro-Trans 2016 towarzyszyły uroczystości związane z obchodzonymi jubileuszami dwóch wiodących polskich ośrodków myśli ekonomicznej transportu. Wyróżnieniem Rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie prof. Marka Rockiego uhonorowano następujących profesorów- twórców i kontynuatorów szczecińskiej szkoły ekonomiki transportu: Franciszka Gronowskiego, Waldemara Grzywacza, Huberta Bronka, Wojciecha Bąkowskiego, Henryka Babisa, Juliusza Engelhardta, Piotra Niedzielskiego, Józefa Perenca, Jerzego Wronkę,  Elżbietę Załogę.

W roku obchodów 70-lecia wyższego szkolnictwa ekonomicznego na Pomorzu Zachodnim oraz 70-lecia Szczecińskiej Szkoły Ekonomiki Transportu Senat US uhonorował Medalem Uniwersytetu Szczecińskiego następujących profesorów –  wybitnych ekonomistów transportu: Jana Burnewicza (UG), Marka Ciesielskiego ( UE w Poznaniu), Juliusza Engelhardta (US), Bogusława Liberadzkiego (SGH), Marię Michałowską ( UE w Katowicach),  Józefa Perenca (US), Krzysztofa Szałuckiego (UG), Hermana Witte (Hochschule Osnabruck), Krystynę Wojewódzką-Król (UG), Jerzego Wronkę (US), Olgierda Wyszomirskiego (UG) oraz Elżbietę Załogę (US). Podczas towarzyszącej Euro-Trans 2016 uroczystej Gala Diner, wyróżnionym spoza US medale wręczył JM Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. Edward Włodarczyk.

Opracowanie: prof. dr hab. Elżbieta Załoga i dr Arkadiusz Drewnowski